Irlandia, dzień 4 - 13.06.2013, czwartek

Wczoraj był fajny blogowy dzień. Dziękuję. Czy po tak licznych i ciepłych słowach wsparcia można jeszcze mieć destrukcyjne myśli? Ja nie mam. Blogowanie sprawia mi za dużo przyjemności, żebym chciała z niego zrezygnować. Nie zdarza się, że zmuszam się do czegoś, że krzywię się, bo muszę przygotować post (wyjątkiem są komiksy, bo często w czwartek nie mam nawet zalążka pomysłu i to mnie stresuje). Robię to z prawdziwą, niekłamaną radością. Szczerze lubię też inne blogi. Do tematu wrócę w najbliższym czasie.  A dziś:

Trinity College Library Dublin.

Wszystkich podróżujących z nami po Irlandii, w szczególności miłośników książek, zapraszam do kolejnej części naszych wspomnień uwiecznionych na piśmie przez MójCiOnego, a na obrazkach przeze mnie. Wszystko, co piękne, też ma swój koniec i koniec wspomnień irlandzkich również nadchodzi. Jeszcze tylko jeden dzień, jeden park, jedna plaża, jeden klasztor, jeden zamek, jeden wytwór rąk moich... Ale już będę się streszczać. ;-)

Nasi Gospodarze, niestrudzeni w swej gościnności, zaoferowali nam wycieczkę do Dublina - stolicy Irlandii. Mieli tam do załatwienia jakieś formalności i przy okazji zaprosili nas do zwiedzenia prestiżowej, najstarszej uczelni irlandzkiej - Trinity College, założonej przez królową Elżbietę w 1592 roku (dla porównania: Uniwersytet Jagielloński założony został w 1364 roku). Ze względu na ograniczenie czasem, zdecydowaliśmy się na zwiedzenie najbardziej atrakcyjnej części uczelni - The Old Library.

Stara Biblioteka kolekcjonuje manuskrypty i druki od czasu powstania Uniwersytetu, ale przełom w tempie kolekcjonowania ksiąg nastąpił w 1801 roku. Od tej pory Biblioteka uzyskała prawo do żądania darmowego egzemplarza każdej irlandzkiej lub brytyjskiej publikacji. Dzisiaj jej kolekcja liczy niemal trzy miliony wolumenów zgromadzonych w ośmiu budynkach. 

Do pereł w kolekcji Old Library należy udostępniony zwiedzającym The Book of Kells - bogato iluminowany manuskrypt zawierający cztery biblijne ewangelie spisane przez skrybów z popularnej we wczesnym średniowieczu łacińskiej wersji Biblii - Wulgaty, a częściowo nawet z wcześniejszych wersji, tzw. Vetus Latina. To arcydzieło średniowiecznej ikonografii i kaligrafii uznawane jest często za największy skarb narodowy Irlandii. Karty Księgi sporządzone z welinu (pergaminu z cielęcej skóry) przetrwały w bardzo dobrym stanie. Księgę podzielono (dopiero w 1953 roku) na cztery tomy, z których każdorazowo wystawiane są dwa, na zmienianych cyklicznie stronach. 

Historia Księgi jest paralelą dramatycznej historii Szkocji i Irlandii. Prawdopodobnie część prac kopistów wykonano jeszcze poza Irlandią, w klasztorze na malutkiej wyspie Iona w zachodniej Szkocji. Dla początków Księgi podaje się różne daty, ale pewne jest to, że jeszcze niekompletną pracę mnisi musieli w pośpiechu ewakuować na teren Irlandii do Kells, uciekając przed agresją Wikingów po 806 roku. Wikingowie uśmiercili 68 mnichów, ale Księgę udało się wywieźć. W Kells dokończono tworzenie dzieła i kompletna już Book of Kells spoczęła w spokoju na następne 850 lat, kiedy to po raz kolejny ratowano ją przed zniszczeniem, tym razem z rąk wojsk Cromwella, niszczących wszystko, co irlandzkie i znajdujące się na ich szlaku. Wtedy (1653) Księga została umieszczona ostatecznie w Trinity College. Dzisiaj jej welinowe karty dostępne są w gablocie w Old Library obok dwóch innych manuskryptów powstałych w podobnym czasie: Garland of Howth i Book of Armagh. Czytając te nazwy, nie mam wątpliwości, dlaczego właśnie na Wyspach powstały fantastyczne języki Władcy Pierścieni i wymyślne nazwy z Harry'ego Pottera. Oglądając zaś fantazyjne kształty ręcznie nakreślonych liter, czuję, jakby każda z nich była okiem puszczanym do mnie przez zakapturzonego, zziębniętego i przesiąkniętego wilgocią północnego mnicha sprzed 1200 lat. Ileż pocieszenia w swoim znoju miałby, wiedząc, że po tak długim czasie setki tysięcy ludzi z całego świata będą corocznie podziwiały efekt jego pracy. A może w jakiś sposób wie?

Od szczegółu do ogółu. Od pojedynczych arcydzieł strumień zwiedzających powiódł nas na pierwsze piętro do The Long Room, wielkiej sali, w której zgromadzono, uwaga... 200.000 egzemplarzy najcenniejszych manuskryptów i druków spośród trzymilionowego zbioru Biblioteki. Żadne zdjęcie nie jest w stanie oddać wielkości i specyficznego bogactwa tej przestrzeni. Efekt szoku, któremu poddany jest zwiedzający, został przemyślnie zaplanowany. 

Wpierw, w gablotach parteru, studiujesz długo historię i liternictwo czterech bezcennych tomów, aby po chwili, kilkanaście stopni wyżej, zostać zmiażdżonym tak niewyobrażalną liczbą cennych wolumenów. Każdy z nich wygląda podobnie jak te, które studiowałeś przed chwilą. Półki pną się na wysokość dziesięciu metrów (pomiar z wykonanych zdjęć) i są dosłownie zapchane skórzanymi grzbietami ksiąg. Od potężnych ksiąg na dolnych półkach aż po malutkie książeczki na samej górze. Dwieście tysięcy! Szaleństwo i raj bibliofila! Jakąż wielką poczułem ulgę, że wszędobylski, towarzyszący nam stale w Irlandii Oliver Cromwell, uważany (o paradoksie punktu widzenia w zależności od miejsca urodzenia!) przez Anglików za jednego ze stu najwybitniejszych Brytyjczyków wszech czasów, nie postawił w tym miejscu swojej barbarzyńskiej nogi. 

W gablotach pośrodku sali oglądnęliśmy rodzaje i fazy prac konserwatorów ksiąg, a także detale sposobów pisania i obrazowania manuskryptów. 

Księgi gromadzone są na półkach ustawionych w niszach. Każdą z nisz zajmują dwa ustawione en face regały, a każdy z nich wyposażono w przesuwalną drabinę. W 1860 roku ze względu na przepełnienie zlikwidowano płaski wówczas strop, dodano nisze i regały galerii piętra, a wysoko nad głowami gości The Long Room ułożono wycyzelowane z ciemnego drewna sklepienie kolebkowe. 

Całość, pod względem kompozycji przestrzeni, dzięki zastosowaniu podziałów niczym w klasycznych świątyniach greckich, sprawia wrażenie statycznego wyważenia, a dostojności dodają wnętrzu użyte drewniane materiały. Dostojność, wyważenie, spokój - czy istnieją lepsze warunki do studiowania starożytnych ksiąg?

Ciekawe, ilu zwiedzających tę zaczarowaną księgarską świątynię marzy, zadzierając głowy ku majestatycznym szczytom zapełnionych bez reszty regałów, aby choć raz, choć na krótką chwilę, spełnić jedno ze swych dawnych dziecięcych pragnień i zostać bibliotekarzem mającym dostęp do niezgłębionych przez nikogo tajemnic zawartych w opasłych, zakurzonych tomach. Niżej podpisany z pewnością się do nich zalicza...

Dziękuję za wspólną wycieczkę, zapraszam na jutro, a do Irlandii jeszcze na chwilę wrócimy, bo muszę koniecznie pokazać Wam, drodzy blogowianie, kilka naprawdę niezwykłych miejsc, a poza tym przecież czeka Was... klasówka! * 

*Uwaga: na klasówce NIE będzie żadnych dat, liczb, nazw, generalnie proszę nie uczyć się postów na pamięć, nie robić notatek, spać spokojnie. Proszę mi zaufać, że będzie super i ekstra, uśmiechnąć się, odprężyć i iść miło spędzić dzień. Sio! :)