Cmentarz jeńców wojennych - Borowice

Poznawanie lokalnych cmentarzy jest w naszej rodzinie tradycją, więc kiedy MójCiOn był na kilkudniowej wycieczce w górach, nie omieszkał odwiedzić tego wyjątkowego miejsca, o którym sam Wam dziś opowie. Zapraszam. :)

Cmentarz jeńców wojennych w pobliżu Borowic jest wyjątkowo ustronny. Kiedy tam dotarłem po kilkunastominutowym marszu Drogą Sudecką, wszedłem w obszar całkowitej ciszy. Jakby temu symbolicznemu miejscu przypisano w niebieskim zarządzie akustyczną eksterytorialność. Ptaki przerywały tu swój dzienny gwar, a wiatr, grający wcześniej na igłach świerków, modrzewi i sosen, wstrzymywał tu oddech. Brak jakichkolwiek dźwięków był tak dojmujący, że duet zawiasów furtki cmentarza, który wydał przenikliwy dwuton, zabrzmiał po całej okolicy donośnym, dysharmonicznym zgrzytem. Jak woda po wrzuceniu kamienia, tak cisza pokryła wkrótce echa tego swoistego apelu poległych. 

Przestępując próg cmentarza, znalazłem się w miejscu o kilkuwymiarowej symbolice. 

Szczątki zmarłych i pomordowanych leżą tuż przy Drodze Sudeckiej, która z hitlerowskiej ambicji połączenia istniejącej wcześniej drogi z Podgórzyna oraz czeskiej drogi na Przełęcz Karkonoską stała się ich Golgotą. Przy jej budowie cierpieli i umierali. Umierali z przemęczenia, przemocy fizycznej, głodu, tyfusu. Tym, którzy przetrwali w znoju do momentu zbliżania się Armii Czerwonej, nie dano szansy na powrót do życia. Wszyscy zostali rozstrzelani przez Niemców podczas likwidacji obozu - Francuzi, Belgowie, Duńczycy, Rosjanie (Sowieci?) i Polacy. Miejsce kaźni stało się miejscem ich wiecznego spoczynku.

Symboliczna jest liczba trzydziestu ośmiu skromnych nagrobków. Ciał pochowanych w zbiorowych grobach jest kilkaset, jednakże podczas ekshumacji znaleziono jedynie trzydzieści osiem identyfikatorów obozowych, opatrzonych wybitymi na nich numerami jeńców. Każda symboliczna mogiła to jeden numer zawieszony na prostym, dębowym krzyżu trzymającym nad grobem wartę. 

Symbolicznego wymiaru nabiera także pamięć o człowieku, zredukowana do anonimowości numeru. Tym nieszczęśnikom, a nierzadki to w historii naszego gatunku przypadek, odmówiono pamięci. Możemy myśleć o nich tylko w zbiorowych kategoriach tych kilku narodowości. Indywidualność odebrano im w chwili nadania numerów, a zatarto całkowicie, likwidując obozowe dokumenty. Ich rodziny zapewne długo żyły nadzieją oderwaną od jakiejkolwiek wiedzy o ich bliskich. Może zresztą ta nadzieja, czysta niewiedzą o codziennym dramacie rozgrywanym w tym zagubionym w dalekich Karkonoszach miejscu, była łaską. Czas, dzień po dniu, odbierał cząstki tej nadziei.

Godzina, którą spędziłem na cmentarzu, upłynęła w samotności. Kosmiczną wręcz ciszę przerywała jedynie migawka mojego aparatu. Ale czy można czuć się samotnym w miejscu tak mocno nasyconym emocjami dramatu, który rozgrywał się tu siedemdziesiąt lat temu? 

Na porodówce cisza. Myślę, że Zoyka czeka na pierwszy listopada, po prostu chce mieć spokój, spryciula!

A rok temu Za Moimi Drzwiami: Źle sprawowałam się wczoraj w kosmosie (klik). Jako tester prezentów występuje śliczny, malutki Szuwareczek vel Gacuś.