Przysłuchiwać się sercem

Czytam książkę "Zdrowiej, pokonaj lęk, stres i depresję", którą napisał dr David Servan-

-Schreiber. Lubię czasem sięgnąć po taką pozycję, bo ona może mnie zmobilizować do dbania o siebie. Jestem jeszcze w trakcie, ale już coś ciekawego znalazłam - to rozdział o tytule, jaki nosi mój post.

Jest o sztuce słuchania. O nawiązywaniu prawdziwego kontaktu, o prawdziwej pomocy, jakiej możemy udzielić drugiej osobie, której coś leży na sercu. Każdy może ją stosować. Ułatwia zbliżenie się do osób, z którymi jesteśmy najmocniej związani, na których zależy nam najbardziej, ale sprawdza się też w stosunku do współpracowników, kolegów, znajomych, do każdego, kto przeżywa właśnie jakąś trudną sytuację.  

Technika ta może na początku wydać nam się nieco sztuczna, ale już miałam okazję sprawdzić ją w praktyce i efekty są niesamowite. O tym później.

Cała rzecz polega na zadaniu pięciu następujących po sobie pytań. Nie można ich "zagadać", powinny być zadane w stosunkowo szybkim czasie, chodzi o to, żeby nie rozwodzić się nad odpowiedziami na każde z nich, bo sprawa zostanie rozmyta. Na przykład jeśli odpowiedź trwa dłużej niż trzy minuty, dotarcie do sedna sprawy stanie się problematyczne - tak pisze autor. Oczywiście nikt nie będzie przeprowadzał takich rozmów z zegarkiem w ręku, piszę to, żeby uzmysłowić Wam, o co chodzi.

Oto te magiczne pytania:

1. Co się stało? 

Prawda, że to naturalne? Nie należy wdawać się w szczegóły, dopytywać, trzeba pamiętać, że ta metoda ma pomóc bardziej osobie potrzebującej niż nam.

2. Co czułeś/łaś, kiedy to się stało?

Innymi słowy, jakich doznałeś emocji? Czasem to pytanie wydaje nam się zbyt oczywiste, bo przecież wydaje nam się, że wiemy, co powinna czuć osoba w danej sytuacji, mimo to należy je zadać, bo po pierwsze, możemy się mylić, a po drugie, osoba potrzebująca sama musi sobie to uświadomić.

Do tej pory łatwe, żadnych problemów.

3. Co było dla ciebie w tej sytuacji najtrudniejsze?

Jak pisze autor, to pytanie posiada magiczną moc, bo zmusza umysł do skupienia, pomaga uporządkować i skoncentrować myśl na zasadniczej kwestii, na tym, co boli najbardziej. Byłam zdumiona, gdy po zadaniu tego pytania widziałam to skupienie i koncentrację w oczach rozmówcy! On sobie to dopiero uświadamiał! 

Umysł człowieka, pozostawiony sam sobie, ma skłonność do rozpraszania się we wszystkich kierunkach. Ja często wiem, że jest mi źle, ale muszę się głęboko zastanowić, na czym to dokładnie polega i wtedy okazuje się, że jestem np. śpiąca!

4. A co/kto pozwala ci stawić czoła temu problemowi i nie poddać się losowi?

Innymi słowy, co ci pomaga w tej sytuacji? Autor nazwał to pytanie "stawić czoła". Trzeba jego formę dopasować do sytuacji. Tym pytaniem kierujemy uwagę rozmówcy na istniejące wokół niego możliwości. 

"Nie można nie doceniać ludzkich zdolności do wychodzenia z najtrudniejszych sytuacji. Człowiek potrzebuje wtedy najbardziej pomocy w podźwignięciu się, w ponownym stanięciu na nogach, a nie w rozwiązywaniu za niego problemów. Wszystkim nam trudno zrozumieć i uwierzyć, że otaczający nas ludzie są znacznie silniejsi i bardziej odporni, niż się to na ogół sądzi. Że sami jesteśmy znacznie silniejsi i bardziej odporni, niż się to na ogół sądzi" Zdrowo jest w takiej sytuacji opanować odruch natychmiastowego rzucenia się z pomocą i powiedzieć sobie: nic nie rób, nie wtrącaj się, po prostu bądź, zaufaj mu, on znajdzie rozwiązanie albo sam wyraźnie poprosi o konkretną pomoc.

5. Ostatni punkt nie jest już pytaniem. Nazywa się EMPATIA i ma potwierdzić, że współczujemy. Dobrze jest powiedzieć, co czuliśmy podczas słuchania rozmówcy. "Musi ci być bardzo ciężko", "Przykro mi, że cię to spotkało", Jestem poruszona twoją historią" - w zależności od naszych empatycznych, szczerych  uczuć.

Cała ta rozmowa to żaden teatr, to szczera chęć autentycznej pomocy, czystych relacji i ulżenia bólowi trudnej sytuacji poprzez zmniejszenie poczucia, że przeżywa się to w samotności.

Tak jak napisałam powyżej, byłam zaskoczona przebiegiem takich rozmów, które już udało mi się odbyć.

Jedna na przykład wyglądała w skrócie tak:

Mama koleżanki wylądowała w szpitalu.

1. Jesteś smutna. Co się stało?

"Mamę zabrało pogotowie, okazało się..."

2.Co czułaś, kiedy to się stało?

Byłam przerażona, nie wiedziałam, co robić...

3.A co było dla ciebie w tej sytuacji najtrudniejsze?

(Dłuższa chwila namysłu, widać skupienie.) "Świadomość, że ona cierpi, a ja nie mogę jej pomóc..."

4. Czy jest coś takiego lub może ktoś, kto ci w tym pomaga?

"W sumie to mogę zawsze liczyć na syna, on bardzo mnie wspiera..."

5. Współczuję ci, to musi być bardzo trudne dla ciebie.

(Po raz pierwszy uśmiech.) "Dziękuję, czuję się trochę lepiej."

Ja miałam wrażenie, że dużo się dowiedziałam i nawiązałam z nią przez chwilę prawdziwą więź i dzięki temu czułam się dobrze. O wiele lepiej, niż gdybym zaczęła, opowiadając jej o moim Tacie i Jego chorobie. Takich rozmów przeprowadziłam już kilka, nie każdą udało mi się doprowadzić do końca, bo albo się to rozmyło, albo było mi głupio zadać jakieś pytanie, ale jeśli mi się to udało, efekt zawsze był pozytywny i dla rozmówcy, i dla mnie.

Jak mówi autor, "Pogłębiając wzajemne relacje, sami się leczymy".

Oni często rozmawiają ze sobą szczerze.

Mam ochotę zadać pytanie Klarki: "Co ty na to?" :-)